Chỉ Cụ

Còn gọi là khúng khéng (Cao Bằng, Lạng Sơn), vạn thọ, kê trảo.

Tên khoa học Hovenia dulcis Thunb.

Thuộc họ Táo ta Rhamnaceae

A. Mô tả cây

Cây gỗ cao lOm hay hơn. Cành non có lông và nốt sẩn. Lá mọc so le, có cuống dài, phiến lá hình trứng, nhọn, mép có ràng cưa, 3 gân toả từ gốc lá, phiến lá dài 10-15cm, rộng 5-9cm. Hoa màu trắng hay lục nhạt mọc thành xim ở kẽ lá hay đầu cành. Quả hình cầu, khi chín những nhánh con mang quả phồng to lên, màu hồng nhạt, vị ngọt, ăn được ( Hình 169, Hm 46,4 ).

Chỉ cụ và tác dụng chữa bệnh của nó

B. Phân bố, thu hái và chế biến

Trước năm 1952, chưa.phát hiện thấy cây này. Chỉ mới phát hiện những năm 1955 trò đi. Trong tài liệu “Cây thuốc” cùa Pételot A. còn nối rõ thêm rằng loài này gặp phổ biến ờ Trung Quốc, nhưng các tác giả cũng đã xác định trong tương lai loài này sẽ được phát hiện ờ các tỉnh biên giới phía Bắc nước ta. Người ta dùng quà làm thuốc vói tên “chỉ cụ tử’’ và gỗ cây khúng khéng bào mỏng phơi hay sấy khô.

C. Thành phần hoá học

Trong quả chứa đường glucozafructoza, saccrosa, muối kali, nitrat và malat...

D. Công dụng và liều dùng

Quả (chỉ cụ tử) được dùng chống nôn, giải độc, ngộ độc rượu, tiểu tiện  không thông, khát nưóc, khô cổ. Ngày 3-5g dưới dạng thuốc sắc hay ngâm rượu.

Người ta còn dùng gỗ khúng khéng đẽo hình gối để dùng gối đầu hoặc đẽo thành từng mảnh vỏ bào, sắc nước uống cùng mục đích chống nôn, chống say rượu.