Nhái

Rana limnocharis Boie

Tên khác: Ngoé, chẫu chàng, chẫu chuột.

Tên nước ngoài: Rainette (Pháp).

Họ: Ếch nhái (Ranidae).

Mô tả

Động vật lưỡng cư không đuôi, có kích thước nhỏ. Thân dài 3,5 - 4 cm, mất to lồi, mõm tù, miệng rộng. Da trơn, không có vảy, có nhiều tuyến chất nhờn. Lưng màu nâu xám hoặc xanh nhạt, có nhiều đốm màu sẫm. Bụng màu trắng hoặc vàng nhạt. Có 4 chân, 2 chân sau dài và to hơn 2 chân trước.

Phân bố, sinh thái

Nhái phân bố ở Việt Nam, Trung Quốc và một số nuớc khác ở Đông Nam châu Á. Ở Việt Nam, khắp nơi từ đồng bằng, trung du đến miền núi đều có nhái. Nhái sống được trên cạn như đồng ruộng, vườn tược, bãi cỏ và dưới nước ở ao, đầm, suối. Thức ăn của nhái gồm chuồn chuồn, châu chấu, kiến, sâu, gián, nhện, dế, giun. Thân nhiệt biến đổi theo môi trường. Mùa rét, nhái ngủ đông. Nhái đẻ trứng trong nước, trứng nở thành nòng nọc, sau biến thái, rụng đuôi thành nhái.

Bộ phận dùng

Cả con nhái có tên thuốc trong y học cổ truyền là hà mô.

Thành phần hóa học

Nhái chứa nhiều protein, lipid, các muối Ca, p, Fe, các vitamin Bj, BỊ và pp.

Tính vị, công năng

Nhái có vị ngọt, cay, tính hàn, không độc, có tác dụng thanh nhiệt, tiêu độc, chống viêm, trừ cam tích.

Công dụng

Trong dân gian, người ta hay chế biến nhái thành chả rán, một món ăn được nhiều người ở nông thôn ưa thích.

Về mặt thuốc, Tuệ Tĩnh (Nam dược thần hiệu) đã dùng nhái trong những trường hợp sau:

- Chữa vàng da: Nhái (1 con) băm nhỏ, trộn với phèn đen (12 g) rồi cho vào một cái mồ gà trống, nấu chín nhừ. Để nguội, bỏ nhái và phèn đen, ăn mề gà.

- Chữa tâm thần bất ổn, nói năng lung tung: Nhái (1 con) đốt cháy, tán nhỏ, uống với rượu.

Còn theo kinh nghiệm dân gian, con nhái thường được dùng ngoài để chữa mụn lở lâu ngày (nhái bỏ ruột, sao đen, tán nhỏ, trộn với dầu vừng, đắp); chữa đinh râu, vết tụ máu bầm tím (nhái phối hợp với lá mua, lá cà pháo, giã nhỏ, thêm ít nước vo gạo, gói vào băng gạc, nướng đắp); hoặc chữa sâu quảng (nhái giã nhỏ với rau răm và lá lốt, đắp).

Ở nhiều nơi, người dân có tập quán đắp con nhái sống giã nhỏ vào mắt để chữa đau mắt đỏ. Họ cho rằng đắp nhái có cảm giác mát, dễ chịu hơn dùng các loại lá cây. Việc làm này rất nguy hiểm vì trong thịt nhái luôn có sán lá là vật chủ trung gian truyền bệnh cho người.