Rau Rút

Rau Rút có tên đồng nghĩa :eptunỉa oleracea Lour.

Tên Khác :Rau nhút. Tên nước ngoài :Neptunier (Pháp).

Họ :Trinh nữ (Mimosaceae).

Mô Tả

Cây thảo, sống ở nước. Thân ngầm, mọc bò ngang, bao bọc bởi phao xốp màu trắng, bén rễ ở các mấu. Lá mọc so le, kép lông chim hai lần, lá chét nhiều, nhỏ, dài 0,5 - 2 cm, rộng 0,2 - 0,4 cm, xếp đều đạn, sít nhau từng đôi một; cuống dài 5 - 7 cm, gấp khúc ở gốc.

Hoa mọc thành đầu, màu vàng, dài 6-15 cm; đài hình chuông; tràng 5 cánh rời nhau; nhị 10; bầu nhẵn. Quả chứa 6 hạt dẹt, nhẵn. Mùa hoa quả: tháng 9 - 12.

Rau rút và tác dụng chữa bệnh của nó

Phân bố, sinh thái

Chi Neptunia Lour. chỉ có một loài rau rút ở Việt Nam. Về nguồn gốc chưa biết chính xác, song có thể gặp rau rút mọc tự nhiên (ở vùng Đông Nam Á) và được trồng rải rác khắp các vùng nhiệt đới ở cả hai bán cầu. Những nước trồng nhiều rau rút là Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Campuchia, Lào, Việt Nam và cả ở phía nam Trung Quốc. Cây trồng chủ yếu để lấy ngọn non làm rau ăn. Ở Việt Nam, rau rút là cây trồng quen thuộc ở hầu hết các tỉnh đồng bằng, trung du và cả vùng núi thấp (Lạng Sơn, Cao bằng, Tuyên Quang, Thái Nguyên...),

Rau rút là cây chỉ sống được ở nước, ưa sáng và thường được trồng theo kiểu thả bè ở các đầm, ao, hồ Ở Thái Lan, người ta còn trồng rau rút bằng cách căm cành xuống bùn ở những ruộng nước nông. Sau khi thân và cành vươn dài, đưa thêm nước vào ruộng cho câv nổi lên mặt nước. Lá rau rút thưòng khép lại nhanh chóng khi có những va chạm nhỏ đột ngột- Hiện tượng này được giải thích là do sự rút nước nhanh chóng từ phiến lá chét vào cuống lá. Rau rút sinh trưởng mạnh trong mùa hè - thu, nhờ hê thống rễ chùm đặc biệt phát triển, cây có thể hút được các chất vô cơ và hữu cơ hòa tan trong nước. Rau rút có khả năng sinh chồi khoẻ, chỉ sau 7-10 ngày ngắt ngọn, cây lại cho thu hoạch lứa tiếp theo.

Bộ phận dùng

Toàn cây, thu hái quanh năm, dùng tươi hay phơi sấy khô.

Tính vị, công năng

Rau rút có vị ngọt, tính lạnh, có tác dụng bổ năm tạng hư yếu, làm tan khí trệ ở gân xương, tiêu bướu cổ và làm mạnh gân xương.

Công dụng

Rau rút được dùng chữa bướu cổ bằng cách ăn rau rút hàng ngày, liền trong một tháng hoặc lâu hơn. Để chữa sốt cao, mất ngủ, bí tiểu tiện, dùng 30 g rau rút giã vắt lấy nước cốt uống. Hoặc ăn canh rau rút nấu với khoai sọ, cua đồng.

Chú ý: Rau rút tính lạnh, người tạng hàn ăn thì đầy bụng, trẻ nhỏ ăn thì chân yếu. Có ý kiến cho rằng ăn rau rút luôn thì mắt mờ và tóc sớm rụng.

Bài thuốc có rau rút

Chữa bướu cổ: Rau rút 30 g; cải tròi 20 g; mạch môn, sinh địa, mỗi vị 15 g; sài hồ, kinh giới, xạ can, mỗi vị 8 g. sắc uống ngày một thang.