Diếp cá

Còn có tên là cây lá giấp, ngư tinh thảo. Tên khoa học Houttuynia cordata Thunb. Thuộc họ Lá giấp Saururaceae.

A. Mô tả cây

Cây diếp cấ là một loại cỏ nhỏ, mọc lâu nám, ưa chỗ ẩm ướt có thân rễ mọc ngầm dưới đất. Rễ nhỏ mọc ở các đốt, thân mọc đứng cao 40cm, có lông hoặc ít lông. Lá mọc cách, hình tim, đầu lá, hơi nhọn hay nhọn hẳn. Hoa nhỏ màu vàng nhạt, không có bao hoa, mọc thành bống, có 4 lá bắc màu trắng; trông toàn bộ bề ngoài của cụm hoa và lá bấc giống như một cây hoa đơn độc, toàn cây vò có mùi tanh như cá. Hoa nở về mùa hạ vào các tháng 5-8. (Hình 11, Hm 1,4).

B. Phân bố thu hái và chế biến

Mọc hoang ở khắp nơi ẩm thấp trong nước ta. Nhân dân thường hái về ăn với cá. Toàn cây hái vế dùng tươi hay phơi khô hoặc sấy khô.

C. Thành phần hoá học

Trong cây có chừng 0,0049% tinh dầu và một ít chất ancaloit gọi là cocdalin (cordalin). Thành phần chủ yếu của tinh dầu là metylnonylxeton CHìCO(CH2)gCH3 (có mùi rất khó chịu), chất miêcxen (myrcen) C|0H46 , axit caprinic C9H19COOH và laurinaídehyt.

Hoa và quả chứa chất ìsoquexitrin và không chớa quexitrin. Độ tro trung bình là 11,4%, tro không tan trong HC1 là 2,7%.

D. Tác dụng dược lý

1. Diếp cá có tác dụng lợi tiểu; tính chất lợi tiểu này do chất quexitrin và các chất vô cơ chứa trong diếp cá. Dung dịch có 1/100.000 phân tử lượng quexitrin vẫn còn có tác dụng lợi tiểu rất mạnh. Chất isoquexitrin cũng có tác dụng lợi tiểu (Nhật dược chí 1936).

2. Một ý kiến khác cho rằng những dẫn xuất của đioxyAavonon (3-4dioxyflavonol) đều có tính chất của rutin nghĩa là tăng sức chịu đựng của vi ti huyết quản làm cho huyết quản khó đứt vỡ

3. Chất cocdalin có tác dụng kích thích da, gây phồng.

E. Công dụng và liều dùng

Tính vị theo đông y: Cay, hơi lạnh, hơi có độc, vào phế kinh. Có tác dụng tấn nhiệt, tiêu ung thũng, dùng chữa phế ung, ngoài dùng chữa ung thũng, tri, vết lở loét. Nhân dân dùng cây diếp cá trong những thường hợp tụ máu như đau mắt (giã nhỏ lá ép vào hai miếng giâý bản đắp lên mắt khi ngủ, làm như vậy hai ba lần) hoặc trong bệnh trĩ lòi dom (sắc uống nước với liều 6-12g đổng thời sắc nước lấy hơi xông rồi rửa). Nhiểu người đùng thấy hiệu nghiệm. Ngoài ra còn có tác dụng thông tiểu, chữa bệnh mụn nhọt, kinh nguyệt không đều. Liều dùng trung bình: 6-12g một ngày(sắc, bột viên).

Đơn thuốc kinh nghiệm đùng cày diếp cá:
-    Cây diếp cá khỏ    20    g
-    Táo đò    10    quả
-    Nước    600    ml
Sắc còn 200ml, chia    3    lần    uống    trong    ngày,
chữa bệnh viêm sưng tai    giữa,    sưng    tắc tia sữa.

Có thể bạn quan tâm:

>> Bài thuốc nam hỗ trợ trị bệnh viêm phần phụ

>> Đông y điều trị hiệu quả và phòng tái phát bệnh viêm phần phụ