Kim Sương

Còn gọi là mán chỉ, đõi cầy, chàm hòi, tráng, ớt rừng, lãng ớt, mak so mát, may bi canh, mak khèn (Lào), hang chang (Mường), tomlay khouang, leai sma (Cãmpuchia). Tên khoa học Micromelum faicatum (Lour.) Tan, Aulacia falcata Lour., Micromeỉum hir sutum Oliv.),

Thuộc họ Cam Rutaceae.

A. Mô tả cây

Cây nhỏ hay nhỡ. Cành lúc non có lông mịn, sau nhẵn. Lá màu lục vàng nhạt, mọc so le, 7-9 lá chét, lông ở phía cuống, phiến lá nhẵn trừ mặt trên gân chính và gân lớn ở mặt dưới. Hoa trắng hay vàng nhạt, mọc thành cụm ngắn hơn lá. Cánh hoa chỉ hơi có lông hay không có lông. Quả hình trứng, khi chín có màu vàng hay màu vàng cam, nhẵn, trong có 2-3 ngăn. Mỗi ngăn chứa một hạt. Mùa hoa tháng 12-1.

Cây kim sương và tác dụng chữa bệnh

B. Phân bố, thu hái và chế biến

Mọc hoang rất phổ biến ở khắp miền rừng núi nước ta Bắc Giang, Bắc Ninh, Hà Tây, Hoà Bình, Cao Bằng, Lạng Sơn, Thanh Hoá v.v... Thường người ta chỉ hay dùng lá tươi hái về sao vàng sắc uống hoặc vò lá tươi vắt lấy nước. Có khi giã nát đắp lên nơi lở loét, vết thương. Rễ hái về rửa sạch, thái mỏng phơi hay sấy khô. Không phải chế biến gì khác.

C. Thành phần hoá học

Hoạt chất chưa rõ. Chỉ mới biết trong lá và quả đểu chứa tinh dầu.

D. Công dụng và liều dùng

Lá dùng ngoài giã nát đắp lên vết thương vết loét, sao vàng ngâm rượu xoa bóp chữa tê thấp, teo cơ. Rễ cũng dùng ngâm rượu xoa bóp. 

Một Số nơi dùng lá hay rễ sấc uống chữa kinh nguyệt không đểu, sớt, đau nhức, tê thấp. Mỗi ngày uống 6 đến 12g dưới dạng thuốc sắc. Đơn thuốc có kim sương dùng trong nhân dân.

Thuốc chữa đau nhức, teo cơ: Rễ kim sương sao vàng 50g, cồn 40° 500ml. Ngâm trong vòng 7 đến 10 ngày. Lấy rượu xoa bóp nơi đau nhức, teo cơ.