Ốc Sên Lớn

Ốc Sên Lớn có tên khác: Ốc sên hoa.

Tên nước ngoài: Slug, land snail (Anh); grand colimaçon (Pháp).

Họ: Ốc sên (Achatinidae).

Mô tả

Loài động vật thân mềm (nhuyễn thể) sống ở cạn, có vỏ to, dày, bóng, màu vàng nâu đen, chiều cao của vỏ tương đối lớn. Lỗ miệng to, dài, không có vảy, vành miệng tầy, tháp ốc thuôn nhọn có 5-6 vòng xoắn to dần, các vòng xoắn hơi phồng, vòng xoắn gần miệng rất rộng. Đầu có hai xúc tu (râu); toàn thân bên trong vỏ bao bọc bởi một lớp nhầy.

Phản bố, sinh thái

Ốc sên lớn có nguồn gốc từ châu Phi, phân bố ở nhiều nơi trên thế giới, nhất là các nước châu Á. Ở Việt Nam, ốc sên lón phổ biến trong các hốc cây, lùm bụi, nhất là ở hàng rào cây xương rồng ba cạnh, hoạt động vẻ đêm, ăn thực vật nên rất có hại cho cây cỏ và hoa màu.

Nhiệt độ thích hợp vói ốc sên lớn là 20 - 30°c. Ở 15°c, ốc ngủ đông và ở 33°c trở lên, ốc cũng ngừng hoạt động. Sinh sản bằng cách thụ tinh chéo giữa hai cơ thể đều là lưỡng tính. Sau khi giao phối, khoảng nửa tháng, ốc đẻ chừng 100 - 200 trứng. Sau 3 - 5 ngày, trứng nở thành ốc con. Tổ Sinh học thực nghiệm của Nông trường Cửu Long đã diều tra về tập tính sinh sống, khả năng sinh sản của ốc sên lớn trong tự nhiên và đã thử nghiệm nuôi ốc sên lớn với kết quả tốt. Ốc sên lớn hai năm tuổi có thể nặng trung bình 50-60 g, có con nặng đến 140 g.

Bộ phận dùng

Thịt và nhớt ốc sên lớn dược dùng trong y học cổ truyền vói tên thuốc là oa ngưu.

Cách chế biển thịt ốc sẻn lớn :

1. Ở phạm vi gia đình: Bắt ốc sên, dể 24 giờ cho ốc nhả hết chấl bẩn hoặc chất độc của cây cỏ mà ốc ăn phải. Đập bỏ vỏ, ruột, dạ dày và thực quản, chỉ lấy phần thịt, xát với muối và phèn chua, rửa sạch cho hết nhớt. Thường dùng tươi, không dùng thịt ốc phơi hoặc sấy khô.

2. Ở quy mô công nghiệp: Rải ốc thành lớp mỏng, rắc muối lên, đảo dều 3 lần cách nhau 5 phút. Lấy ốc ra, nhúng vào nước sôi 5 - 7 phút, rồi rửa sạch. Nhể thịt ốc ra khỏi vỏ, cắt bỏ ruột. Cho thịt ốc vào nước muối 5%, luộc trong nửa giờ cho thịt chín. Vớt ốc ra, rửa sạch nhớt và tạp chất, để ráo nước, xếp vào khay đem ướp lạnh, rồi đóng ốc vào hộp cùng với các phụ gia theo khẩu vị thị trường.

Cách lấy nhớt ốc sên lớn

Bắt ốc sên, dùng khăn lau sạch đất cát dính ỏ miệng ốc, rồi dùng một que nhọn kích thích vào da thịt ốc, chất nhớt sẽ tiết ra rất nhiều. Lấy bông sạch quết nhớt mà dùng ngay, không để nhớt lưu cữu qua ngày.

Tính vị, công năng

Ốc sên lớn có vị mặn, tính hàn, không độc, có tác dụng bổ dưỡng, giải độc, chống co thắt, lợi tiểu.

Công dụng

Về mặt thực phẩm, ốc sên lớn là một thức ăn giàu đạm. Sau khi chế biến, thịt ốc sên lớn ăn cũng giòn, ngon không kém ốc nhồi dưới các dạng xào, nấu, rán... Từ ốc sên lớn, có thể chế đạm thuỷ phân bằng acid chlohydric hoặc xút, sẽ được một loại dịch có mùi, vị thơm ngon như magi dùng làm nước chấm. Về mặt y học, ốc sên lớn (1-2 con) giã nát, thêm ít nước, phết lên giấy, để chừa một lỗ nhỏ ở giữa, đắp chữa mụn lở mọc ở da mặt (Nam dược thần hiệu). Dịch ốc sên lớn đã thuỷ phân, đem cô đến khi đặc khô thành sản phẩm mang tên "đạm ốc sên" dược đùng làm thuốc bổ dưỡng rất tốt.

Thịt ốc sên lớn và cùi quả ô mai, lượng bằng nhau, giã nát, làm viên ngậm chữa cổ họng sưng đau, không nuốt được. Để chữa hen suyễn, thấp khớp, lấy ốc sên lớn (2 con) làm thịt, nướng vàng, thái nhỏ, rồi nấu lấy nước đặc. Măng tre (50 g) rửa sạch, giã nát, ép lấy nước; Trộn hai nước lại, uống làm 1-2 lần trong ngày. Dùng trong thời gian dài. Nhân dân ở một số vùng thuộc Hải Phòng, Hải Dương, Hưng Yên, Thái Bình lại chỉ dùng riêng thịt ốc sên lớn nấu ăn hằng ngày.

Nhớt ốc sên lớn được dùng bôi chữa rết cắn rất hay. Sở dĩ có tác dụng như vậy, vì nhớt ốc sên lớn là một chất nhầy có phản ứng kiềm. Khi bôi lên vết rết cắn, chất nhầy làm trung hoà tính acid của nọc rết, gâv cảm giác mát, dễ chịu, hết đau nhức.

Theo tài liệu nước ngoài, ở Pháp, người ta đã nuôi ốc sên lớn trên quy mô công nghiệp được nhà nước giúp đỡ và chế biến thịt ốc sên lớn thành một món ăn - vị thuốc được nhiều người ưa thích. Hàng năm, riêng nước này dã tiêu thụ từ 5 đến 6 vạn tấn ốc thịt. Trong đó, có khoảng 2 vạn tấn nhập của hơn 30 nước và 2 - 4 ngàn tấn thịt ốc được đóng hộp để xuất khẩu.

Ở Trung Quốc, thịt ốc sên lớn phơi khô, mỗi lần 15 g sao cháy, sắc nước uống ngày 3 lần liền trong 3-5 ngày, chữa kiết lỵ, tiêu chảy. Để chữa tràng nhạc, lấv thịt ốc sên lớn tươi (60 g), hoặc phơi khô (30g), thái nhỏ, nấu chín vói thịt lợn nạc (100 g), thêm gia vị, ăn trong ngày.