Rau Đắng

Rau Đắng có tên khác : Cây càng tôm, biển súc, mụ khuyết, biển biện.

Tên nước ngoài: Crab - grass, hog weed, bứd knotgrass (Anh); renouée des oiseaux (Pháp).

Họ: Rau răm (Polygonaceae).

Mô tả

Cây thào nhỏ, sống lâu năm, cao độ 10 cm. Thân và cành nhẵn, mọc tỏa tròn, gần sát đất; thân mảnh có khía dọc, màu đỏ tím. Lá nhỏ, mọc so le, hình mác hẹp, gốc và đầu tròn, mép nguyên, hai mặt nhẵn, mặt dưới nhạt, chỉ gân giữa rõ; bẹ chìa và cuống lá ngắn.

Hoa màu hồng tím, mọc tụ họp 3 - 4 cái ở kẽ lá; bao hoa gồm 5 phiến bằng nhau; nhị đính ở gốc bao hoa. Quả 3 cạnh, bao bọc bởi bao hoa tồn tại, chứa một hạt màu nâu. Mùa hoa quả : tháng 3-5.

Rau đắng và tác dụng chữa bệnh của nó

Phân bố, sinh thái

Rau đắng, phân bố phổ biến ở vùng nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới châu Á, bao gồm Trung Quốc, Lào, Ấn Độ, Thái Lan, Mianma, Malaysia... Ở Việt Nam, rau đắng cũng phân bố khắp mọi nơi, từ vùng đồng bằng đến trung du và vùng núi thấp. Cây ưa ẩm, hơi chịu bóng, thường mọc thành đám ở ruộng trồng hoa màu, bãi sông, nương rẫy, vườn và ven đưòng đi. Cây con mọc từ hạt xuất hiện vào cuối mùa xuân, ra hoa quả vào mùa hè; và cuối thu thì tàn lụi. Vòng đời của cây kéo dài khoảng 4-6 tháng tùy nơi mọc. Rau đắng thường bị coi là loài cỏ dại, ảnh hưởng tới cây trồng.

Bộ phận dùng

Toàn cây, thu hái vào lúc ra hoa, dùng tươi hoặc phơi khô.

Tác dụng dược lý

Rau đắng đất có tác dụng kiện vị, sát trùng, nhuận tràng.

Tính vị, công năng

Toàn cây rau đắng đất có vị đắng, tính mát có tác dụng lợi tiêu hóa, khai vị, lợi tiểu, nhuận gan, hạ nhiêt.

Công dụng

Trong nhân dân, rau đắng đất được dùng làm thuốc hạ sốt, chữa bệnh về gan, vàng da. Liều dùng mỗi ngày 20 - 30g, sắc nước uống. Ở Ấn Độ, toàn cây rau đắng đất được dùng làm thuốc kích thích tiêu hóa, nhuận tràng, và điều trị ứ sản địch. Cây giã nát trộn với dầu castor đắp nóng chữa đau tai; dịch chiết từ rau đắng đất trị ngứa và bệnh ngoài da.

Bài thuốc có rau đắng đất

- Thuốc thanh can, giải độc : Rau đắng 6g, nhân trần (hoặc bồ bồ) 5g, dành dành 5g, cỏ xước 6g, rau má 6g, ké đầu ngựa 6g, dây khổ qua 6g, cỏ mực 8g, muồng trâu 6g, rễ tranh 6g, sài đất 6g, cam thảo 3g. sắc nước uống hoặc tán bột, luyện thành viên uống (kinh nghiệm của lương y Đỗ Văn Tranh, An Giang).